Geschiedenis

Aan de Markt, een belangrijke toegangsweg naar de vroegere burcht van Domburg, staat de huidige protestantse kerk. Laat u meevoeren met een reisje terug in de tijd.  

De kerk is een rijksmonument dat uit twee delen bestaat. Het ene deel is de toren die dateert uit een jaartal rond 1250; het andere deel is het kerkgebouw, waarvan de oudste gedeelten vermoedelijk van ongeveer 1300 zijn. In de tijd dat Domburg stadsrechten kreeg (1223) waren hier 2 parochies. De kerk van "Domburg binnen de burg" (oost Domburg) was gewijd aan Sint Agatha. De kerk van "Domburg buiten de burg" (west Domburg) stond waarschijnlijk toen al op de plaats, waar de huidige protestantse kerk staat. 
Deze kerk was gewijd aan Sint Gerulfus, één van de oudste martelaren van Vlaanderen. Hoewel, er gaat ook een verhaal dat dit de Johanneskerk is, een naam die te maken heeft met de vroegere buitenplaats "Sint Jan ten Heere". Hoe het ook zij, de kerk was afhankelijk van de kerk van Westkapelle en had een kerkgebouw dat ongeveer een kwart van het tegenwoordige gebouw besloeg. Bij een vergroting van de kerk omstreeks 1500 is de noordelijke muur afgebroken en vervangen door pilaren, waarop de daken van het oude en nieuwe gedeelte moesten rusten, zodat het gebouw in die tijd een dubbel dak heeft gehad. Fundamenten van deze pilaren zijn bij de restauratie in 1963 tevoorschijn gekomen. Op afbeeldingen uit de "Nieuwe Cronijck van Zeeland" door M. Smallegange (eind 17e eeuw) is dit dubbele dak nog te zien.

De eerste plannen voor de bouw van "De Poort" stammen uit eind 1979. Een stukje grond van 2 ha., dat eigendom was van de diaconie, kwam vrij van pacht en de diaconie wilde de opbrengst ervan beschikbaar stellen voor een eventueel te bouwen kerkzaal. De kerkenraad was direct enthousiast over dit idee. Na verloop van tijd werd ook bekend, dat de muziektent, die voorheen stond op de plaats waar nu "De Poort" is gebouwd en in verschillende opzichten slecht voldeed, zou gaan verdwijnen. Voor het bouwplan in wording uiteraard een gunstige ontwikkeling.
Na positieve reacties op een gemeenteavond werd weldra een bouwcommissie gevormd, die verschillende instanties, zoals monumentenzorg en de gemeente Domburg inschakelde. Een tekening werd gemaakt door architectenbureau Wisse-Tuinhof. En wat de financiën betreft, gaf de Generale Financiële Raad van de Nederlands Hervormde Kerk advies. Een advies dat uiteindelijk resulteerde in een onvergetelijk actiejaar onder het motto "Bouwen aan de Kerk". Het actiecomité, onder leiding van H. de Pagter, zag kans, met medewerking van zeer velen (onder andere de handwerkclub), binnen tien maanden 85.000 gulden bijeen te brengen, hetgeen uiteindelijk een door de G.F.R. toegezegde subsidie van 55.000 gulden opleverde. In het actiejaar werden allerlei activiteiten georganiseerd, zoals de verkoop van oliebollen, bingo en rad van avontuur, een grote loterij, enz., enz. Het hoogtepunt was de grote attractie- en rommelmarkt op 18 juli 1981, een dag waarop bijna heel Domburg in de ban was van "Bouwen aan de Kerk"; 35 kraampjes met ruim 150 medewerkers gaven deze gezellige dag aan duizenden mensen veel plezier.
Op 17 en 18 juli was er tevens een goed bezochte tentoonstelling in de kerk met schilderijen en tekeningen van vroegere en hedendaagse Domburgse kunstenaars.